Para Kay B

1. INT. BOARDING HOUSE. HAPON.

Nagbabasa si Lawrence ng isang libro na pinagamatang “Para Kay B”. Nakaupo, at umiinom ng kape, sa tabi ng study desk katapat ng isang malaking bintana. Habang nagbabasa ng libro, paminsang napapatawa at napapatahimik si Lawrence. 

photo courtesy to mynihility.files.wordpress.com

Kilala si Ricky Lee sa larangan ng pelikula at mga teleplay sa larangan ng panitikang Pilipino. Nora Aunor, “Walang himala!”, “Bilanggo”, paglikha ng *iyong* Quiapo, you name it. Siguro, kung ika’y ang tipong tao na maraming oras upang subaybayan ang mga iba’t ibang teleserye, at mahilig humugot ukol sa usaping pag-ibig kagaya ng mga ipinapalabas sa Maala-ala Mo Kaya, chances are nakapanuod ka na ng isang episode na isiganawa sa produksyon ni Ricky Lee. Pero hindi rin naman dapat ma-underestimate ang kalakasan ni Ricky Lee pagdating sa pagsusulat ng mga nobela, at kung hugot at hugot ukol sa pag-ibig ang iyong hinahanap, look no more! Andito ang “Para Kay B, O kung paano dinevastate ng pag-ibig ang 4 out of 5 sa atin.”

Nahahati ang kabuuang kwento sa loob ng nobela sa anim na bahagi. Lima rito, ang naunang limang kabanata sa nobeal, ay ang iba’t ibang kwento ng pag-ibig ng mga iba’t ibang babae. Ang panghuling kabanata, ay ang pagpapakilala ng iisa pang manunulat, isang “writer within the story”, ang manunulat na inilikha ng manunulat sa loob ng kaniyang akda (mala-Inception lang ang dating). Maraming pagkakataon sa pagbabasa ng akda ang nagiging imbitasyon upang ika’y mapatawa nalang dahil sa “kalokohang” mga pangyayari, at madalas, exaggerated na paglalahad ng mga kwento ng tauhan (Take example nalang yung kwento ni Erica, aka Miss Pusong Bato, o yung pagdedetalye na isa raw na posibleng kadahilanan ng palaging pagkakainis ni Mrs. Ignacio kay Jordan ay ang hindi nito pagkakaroon ng orgasm mula sa kaniyang asawa.). Naging epektibo para sa akin ang ganitong pamamaraan ng paglahahad, hindi lamang dahil nagsasalita ang may akda sa gamit ang wika ng henerasyong aking kinabibilangan, kundi ang mismong daloy ng kwento na ika’y napapaisip nalang bigla, mula sa mga pagkakataong humahalakhak ka sa katatawa, at makatapos ng pagbabasa ng ilang parte ng isang kabanata, mapapasabi ka nalang ng: “Wow, that’s so fucked up.” PS: basing on my actual reaction dun sa incest love-story ni Sandra sa kaniyang kapatid.

photo courtesy to memecrunch.com

Kung may mapipili lang akong masasabi kong pinakapaborito kong kabanata sa loob ng nobela, isa ang maisasagot ko. Papangunahan ko ito sa pagsabi na ang pangatlong kabanata/kwento, ang kwento ni Erica. Bilang panimula, masasabi ko na sa unang bahagi ng aking pagbabasa ng kwento ito, ay para bang binase sa tipikal na love-story cliches na mayroong mga elemento ng “love at first sight”, ang pagiging uber-bitter na nosyon mula sa pagkakadescribe sa pangunahing tauhan bilang nagmula sa mala-fantasy world na Maldiaga, kung saan lahat raw ay hindi marunong magmahal/hindi alam ang salitang pag-ibig (hahahahaha), at kung paano siya tinangay ng alon sa isang dalampasigan upang magkaroon ng isang pagkakataon na patunayan na hindi totoo iyon…o napatunayan nga ba? Nainlove siya sa isang dating-fuckboy na nagngangalang Jake, at minahal siya ng todo ni Jake. Ayon nga sa cliche chick-flicks,”I’d be nothing if it wasn’t for you.”, ang maaring sabihin ni Jake. Nagpropose pa nga kay Erica eh. Ngunit ito rin ba ang masasabi ni Erica para kay Jake? Unless counted na ang mga linya na karaniwang maririnig sa mga soap dramas sa mga telenobela (na literal na ginagamit nga ni Erica kay Jake, dahil alam niya nga ang pagiging “sweet”, ngunit hindi naman niya maramdaman ang totoong pag-ibig, mula sa sarili.), hindi niya ito sinuklian kagaya ng ginawa ni Jake. Naiwanan si Jake, at sa muli nilang pagtatagpo, sa paglipas ng panahon kung saan si Erica’y naging sikat na TV personality, love consultant (na napaka-ironic para sa kaniyang disposisyon), at ang pagkakabaldado ni Jake, sa muli nilang pagtatagpo, all tables have been turned. Nagdusa si Erica sa kaniyang pagiwan kay Jake noon. Nakita niya kung paano nagbago ang isang, ayon nga sa wika ng mga college middle-upper class ngayon, isang douchebag/asshole, sa pagiging tapat sa pag-ibig, at kung paano niya iniwan ang ganitong pagkakataong suklian ang ginawang pagmamahal. Kung ika’y ang tipong mababaw ang luha, ang mga unang bahagi ng pagbasa ng kwentong ito na nagresulta sa iyong pagbasa ay mapapalitan ng mga luha, sa kung paano ipinakita ang pag-aalaga ni Erica kay Jake, na hindi na makagalaw o makapagsalita, at araw-araw na pinapaliguan, inaalagaan ni Erica.

photo courtesy to knowyourmeme.com

Bilang personal na pagpapahiwatig, maaring mabasa ang kwento ni Erica sa mas malalim na lente, lalo’t bilang isang social implication na ating ma-oobserbahan sa pang-araw araw na pamumuhay. Kung ihahambing, ang Maldiaga ay sumisimbolo sa marahas na realidad ng mundo natin ngayon. Ang pagmamadaling pumunta sa terminal ng jeep/FX para makahabol sa klase. Ang pakikipaglaban sa init at trapik sa Katipunan Ave. Ang pagtitipid ng baon para may pamasahe ka pa pauwi mula sa paaralan. Lahat ng ito’y nagbubunga ng kamanhidan sa diwa ng isang indibidwal, and the same numbness rin ang nag-uudlat upang ibase ang ating pamumuhay na para bang iskripted ang ating mga gawain, maski sa pag-iibigan. Ang pagkaka-alienate natin sa ating mga natural na emosyon at diwa bilang mga tao sa loob ng mapangahas na lipunang ito ay nagreresulta sa pagiging hipokrito, hindi lamang sa mababang antas na niloloko mo ang iba, kundi ang mismong panloloko sa sarili. Naging mapangako naman ang katapusan ng kwento ni Erica: hindi pangmatagalan ang ganitong state of numbness natin. Pero at what cost? Isang pagyanig sa ating buhay, kagaya ng isang Jake sa ating buhay? 

Isang magandang halimbawa ang akdang ito sa paglalaro ng mga karaniwang sensibilidad ng henerasyong aking kinabibilangan. Kung ihahambing ang tono, daloy ng naratibo, at ang mismong paggamit ng wika, masasabi ko (at base na rin sa personal na panlasa) na malapit ang akdang ito sa mga nasabing aspekto sa “Ligo Na U, Lapit Na Me” ni Eros Atalia. Kung papansinin ang pagkakagamit ng wika, na akin ring isinabuhay sa mismong pagsusulat ng blog na ito, ito’y dulot ng paglilihis mula sa nakakakulong na mundo ng konserbatibong/pormalistang pagtingin sa pagsusulat (Pasintabi sa mga nasa larangan ng akademiya, o mga taong hindi sumasang-ayon). Ayon nga sa isang lecture ni Ricky Lee, na ako mismo’y naroroon upang mapakinggan siya, ang mismong pamamaraan ang siyang naging rason ng kaniyang pagiging mabenta sa mga kabataan ngayon, lalo’t sa usapin ng pagsusulat ng isang teleplay, na dapat raw na mas natural at hindi nakukulong ang mga diyalogo sa konserbatibong pagsusulat. At sa kabilang dako, ito rin ang isang rason kung bakit ang mga kagaya ni Eros Atalia at Ricky Lee ay binibigyan ng hindi gaano pagsangayon na pagtingin mula sa larangan ng konserbatibong pagsusulat. Kinakailangan lang talaga, ayon sa dalawa (Eros at Ricky, na pareho kong nasubaybayan sa mga lecture-visits nila sa UP), ay alamin mo ang iyong audience, para saan/kanino ka ba nagsusulat? Para sa akademiya? Para sa masa? Para sa mga tambay? At higit sa lahat, ay hindi ka dapat matakot na magkaroon ng pagkakamali. Ayon nga sa lecture ni Ricky Lee, “Don’t be afraid to open a lot of doors. I’ve opened many doors, some lead to mistakes, but those [mistakes] made me who I am right now.”

photo courtesy to thethingswelike.org